ಜೇಡಗಳ ಜಾಡಿನಲ್ಲಿ

© ಅನಿಲ್ ಕುಮಾರ್ ಎನ್. ಆರ್.

ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಮಂಜು ಕವಿದು ದೂರದ ಗಿಡಮರಗಳು ಕಾಣದೆ ಮಸುಕಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಚುಮು-ಚುಮು ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನ ಮಾತುಗಳ ಆರ್ಭಟಕ್ಕೆ ಮಲಗಿದ್ದವನು ಎದ್ದು ಸೀದಾ ಹಸು ಕಟ್ಟಿದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಕಡೆ ನಡೆದೆ. ಹಸುವಿನ ಹಾಲು ಕರೆದು ಅದನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಹಸು ಹಾಕಿದ್ದ ಸಗಣಿಯನ್ನು ಮನೆಯ ಹಿಂದೆಯಿದ್ದ ತಿಪ್ಪೆಗೆ ಸೇರಿಸಿದೆ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಾಗಲೇ ನನ್ನ ಮೂರು ವರ್ಷದ ಮಗಳು ವನ್ಯ ತಾನು ಮಲಗಿದ್ದ ಮಂಚದ ಮೇಲಿಂದ ಇಳಿದು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಿ ತಲೆ ಮೇಲೆತ್ತಿ ತದೇಕಚಿತ್ತದಿಂದ ಸುಮ್ಮನೆ ನೋಡುತ್ತಾ ನಿಂತಿದ್ದಳು. ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ನಾನು ಗೇಟ್ ತೆಗೆದು ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದೆ. “ಮಂಜಪ್ಪ ಅಲ್ಲಿ ನೋಡು ಚಿಗ್ನೇಚರ್ ಪೈಡರ್ ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ರಾತ್ರಿಯಿಂದ ಅದು ಇಲ್ಲೇ ಇದೆ, ಪಾಪ ಅದರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗೆ ಇಲ್ಲ” ಎನ್ನುತ್ತಾ ಮೆಟ್ಟಿಲನ ಎರಡು ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಬಲೆಯನ್ನು ನೇಯ್ಗೆ ಮಾಡಿ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಸ್ಥರಂತೆ ತನ್ನ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಲಿಯನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಜೇಡವನ್ನು ತನ್ನ ಬಲಗೈ ತೋರು ಬೆರಳಿನಿಂದ ತೋರಿಸಿದಳು. ಹಿಂದಿನ ದಿನದ ರಾತ್ರಿ “ವನ್ಯ ಬಾ ಚಂದಿರ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ ನೋಡೋಣ” ಅಂತಾ ಮೆಟ್ಟಿಲನ್ನು ಏರಿ ಮನೆ ಮೇಲಕ್ಕೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಜೇಡರ ಬಲೆಯನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ತೋರಿಸಿ “ವನ್ಯ ನೋಡಿಲ್ಲಿ ಜೇಡ ಬಲೆ ಕಟ್ಟಿದೆ. ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವುದು ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಸ್ಪೈಡರ್. ಎಷ್ಟು ಚಂದ ಇದೆ ಅಲ್ವಾ?!… ಎಂದು ಅವಳಿಗೆ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದೆ. ಆಗ ಅವಳು ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಮುಂದಾದಳು. ಅವಳ ಚಲನೆ ಗಮನಿಸಿದ ನಾನು “ಏ ಮಗಳೇ, ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಬಾರದು ಅದು ಕಚ್ಚಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೆ ಬಾ ಅದರ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಬೇಡ” ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದೆ. ಆಯ್ತು ಅಪ್ಪ ಮುಟ್ಟಲ್ಲವೆಂದು ಹಿಂದೆ ಸರಿದು ಅದನ್ನು ತುಂಬಾ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಳು. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ನಡೆಯುವುದರೊಳಗೆ ನಾವು ಮನೆ ಮೇಲೆ ಬಂದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನೇ ಮರೆತುಬಿಟ್ಟಿದ್ದೆವು. ಆದರೂ ನಾನು ಅವಳಿಗೆ ಹಾಲಿನಂತೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಚಂದ್ರನನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಂಡು ಕೆಳಗಿಳಿದು ರೂಮಿಗೆ ಬಂದು ಮಲಗುವುದರೊಳಗೆ ಗಂಟೆ ಹತ್ತಾಗಿತ್ತು. ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಇವಳಿಗೆ ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಸ್ಪೈಡರ್ ದೇ ಕನಸು ಬಿದ್ದಿರಬೇಕೇನೋ? ಅದಕ್ಕೆ ಹಾಸಿಗೆಯಿಂದ ಎದ್ದವಳೇ ಸೀದಾ ಜೇಡರ ಬಲೆಯನ್ನು ಹರಿಸಿ ಬಂದು ತೋರಿಸಿದ್ದಿರಬೇಕು.

ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಶಿಡ್ಲಘಟ್ಟದ ಅನಂತಲಕ್ಷ್ಮೀ ರವರು ಫೋನ್ ಮಾಡಿ “ಸರ್, ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ಗೆ ಒಂದು ಫೋಟೋ ಕಳಿಸಿದ್ದೇನೆ ನೋಡಿ. ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಪಕ್ಕದ ಕೈತೋಟದಲ್ಲಿನ ದಾಳಿಂಬೆ ಗಿಡದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಲೆ ಹೆಣೆದು ಚಲನೆ ಮಾಡದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದೆ. ಇದು ಯಾವ ಜೀವಿಯಿದು?” ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದರು. ನಾನು ವಾಟ್ಸಪ್ ತೆರೆದು ನೋಡಿ ಕರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದ ಅವರಿಗೆ “ಮೇಡಂ ಇದು ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಸ್ಪೈಡರ್, ಅದೇನು ಮಾಡಲ್ಲ ನಿಮ್ಮ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಬರುವ ಕೀಟಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕೀಟಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಬಲೆ ಹೆಣೆದು, ಬೇಟೆಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿರಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೆ ಏನು ತೊಂದರೆ ಮಾಡಬೇಡಿ” ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮೊಬೈಲ್ನ ಕೆಂಪು ಬಟನ್ ಒತ್ತಿ ಜೇಬಿಗಿಳಿಸಿಕೊಂಡೆ.

ಮೊನ್ನೆ ನನ್ನ ಮಡದಿ ಯಶೋಧ, ಮಗಳು ವನ್ಯ, ಮಗನಾದ ನೇಸರ ಈ ಮೂವರು ನಮ್ಮ ತೋಟದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಅವರ ದೊಡ್ಡಮ್ಮನ ಮನೆ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಿ ವಾಪಸ್ಸಾಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ತೋಟದ ಬದುವಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳು ತಂತಿಗಳಿಗೆ ಬಲೆಯನ್ನು ಹೆಣೆದು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದ ಜೇಡವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದ ವನ್ಯ “ಅಮ್ಮ ಚಿಗ್ನೇಚರ್ ಪೈಡರ್” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾಳೆ. ಆದರೆ ಯಶೋಧನಿಗೆ ಅದು ಅರ್ಥವಾಗದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಮುನ್ನಡೆದು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತೋಟದಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ನೋಡಿದ ವನ್ಯ “ಅಪ್ಪ ಇಲ್ಲೊಂದು ಚಿಗ್ನೇಚರ್ ಪೈಡರ್ ನೋಡು ಬಾ” ಎಂದು ಕೂಗಿ ಹೇಳಿದಳು. ಆಗ ಇವಳಿಗೆ ಜೇಡಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಷ್ಟು ಕುತೂಹಲ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಯಶೋಧಳಿಗೆ ಜೇಡವನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆ. “ವನ್ಯ ಜಾಣೆ, ಸ್ಪೈಡರ್ ಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ಬೇಗ ಹುಡುಕುತ್ತಾಳೆ” ಎಂಬ ಯಶೋಧನ ಮಾತಿಗೆ ಮಗಳು ನಗುತ್ತಾ‌ ನುಲಿಯುತ್ತಾ ನಲಿದಾಡಿದಳು. ಈ ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಸ್ಪೈಡರ್ ಗಳು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕು ಜೊತೆ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹರಡಿಕೊಂಡು ಬಲೆಯ ಮಧ್ಯೆ ಶವಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಕಾಲಿನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಬಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿದಂತೆ ಜಿಗ್ ಜಾಗ್ ರೀತಿ ಪದರಗಳು ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿರಬೇಕೆಂದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ನಾವು ಹತ್ತಿರ ಹೋದರೂ ಅಲುಗಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಬಲಿಯು ಬಲೆಗೆ ಬೀಳುವವರೆಗೂ ಅನೇಕ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಅದೇ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ದಸ್ಕತ್ ಜೇಡ ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಆರ್ಗಿಯೋಪೇ (Argiope) ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವು. ಇವುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ನೀವೂ ಸಹ ನಿಮ್ಮ ಕೈ ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಗಮನಿಸಿ ನೋಡಿ.

ಹೀಗೆ ಜೇಡಗಳ ಬಗೆಗಿನ ನನ್ನ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತೇನೆ